Φοιτά στο Tμήμα ελληνικής φιλολογίας και στο Tμήμα ιστορίας εθνολογίας του Δημοκρίτειου πανεπιστημίου και στο διάστημα των πέντε μηνών στην πόλη μας, μιλά και γράφει άπταιστα ελληνικά. Ρεπορτάζ Mελαχροινή Μαρτίδου
Δηλώνει πολίτης του κόσμου, ζει στην Μαδρίτη, διδάσκει στο Μπορντό της Γαλλίας γιαπωνέζικο σινεμά και τέχνες και τώρα ταξιδεύει προκειμένου να προσεγγίσει πιο απτά το γνωστικό αντικείμενο που ερευνά. Πρακτικά θα λέγαμε ότι μία διακρατική έρευνα εθνικών ταυτοτήτων, κάνει στάση στο ΔΠΘ. Η Ισπανίδα ερευνήτρια Μαρία Ευγενία Ντε Λα Νουζ μπορεί να μιλά αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά και γιαπωνέζικα, αλλά αφού αποφάσισε να υλοποιήσει την έρευνά της στην Ελλάδα στρώθηκε κι έμαθε σε πολύ σύντομο διάστημα τα ελληνικά, ενώ στο διάστημα των 5 μηνών παραμονής της αποτελεί ένα φαινόμενο. Αφοσιωμένη σε αυτό που έχει αναλάβει, ονειρεύεται μια ακαδημαϊκή καριέρα, αφού η καθημερινότητά της είναι μελέτη και έρευνα.
Η ίδια είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ τεσσάρων κρατών, όπως η Ισπανία, η Γαλλία, η Ελλάδα και η Ιαπωνία. Η Ισπανίδα ερευνήτρια στο Γαλλικό πανεπιστήμιο απ’ όπου μας ήλθε, ερευνά τη δημιουργία της εθνικής ταυτότητας στην Ελλλάδα και στην Ιαπωνία στον 18ο και 19ο αιώνα. Η Μαρία Ευγενία Ντε Λα Νουζ πραγματοποιεί την έρευνα στα πλαίσια της διατριβής, που κάνει εδώ και τρία χρόνια στο Pανεπιστήμιο Michel de Montaigne Bordeaux 3 στο Bordeaux (Γαλλία). Για να φέρει εις πέρας την έρευνά της, εκτός από τη Γαλλία και την αναζήτηση εκεί στοιχείων και βιβλιογραφικών πηγών, ήταν πολύ σημαντικό να επισκεφθεί την Ελλάδα και την Ιαπωνία. Γι’αυτό ζήτησε μια υποτροφία για την Ελλάδα και έγινε δεκτή από το Δημοκρίτειο Pανεπιστήμιο Θράκης, που την φιλοξενεί για περίπου έξι μήνες.
Στην Κομοτηνή η νεαρή ερευνήτρια βρήκε πρόσφορο έδαφος για τη συνέχιση της διατριβής στο δύσκολο αυτό θέμα που επέλεξε, αλλά, όπως παραδέχεται αυτή η περιπλοκότητα είναι που το κάνει πιο ενδιαφέρον. Μιλά πολύ σωστά ελληνικά, γεγονός που έκανε πιο εύκολη τη διαμονή της στην πόλη μας και φυσικά την επικοινωνία της με το «Χ». Αμέσως προσαρμόστηκε στην Κομοτηνή. «Μου αρέσουν οι μικρές πόλεις γιατί είναι εύκολη η ζωή σε αυτές. Έτσι είναι η Κομοτηνή. Μπορείς να περπατήσεις στις γειτονιές, στη φύση, να γνωρίσεις τους ανθρώπους». Στην προσαρμογή της βέβαια βοήθησαν σημαντικά οι καθηγητές και το προσωπικό τμημάτων του ΔΠΘ. Η ίδια αναφέρει ότι η έρευνα δεν θα ήταν εφικτή χωρίς της βοήθεια των καθηγητών του Tμήματος της Ελληνικής Φιλολογίας και κυρίως της Β. Κοντογιάννη και του Ν. Μαυρέλου και του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας, του Κ. Χατζόπουλου, του Β. Δαλκαβούκη, του Μ. Βαρβούνη και της Ε. Βόγλη, ενώ καταλυτική ήταν και η συμβολή των υπαλλήλων της βιβλιοθήκης στην αναζήτηση στοιχείων.
Με την έρευνά της η Μαρία Ευγενία Ντε Λα Νουζ προσπαθεί να δείξει πώς η πολιτισμική ταυτότητα του 18ου αιώνα αλλάζει σιγά-σιγά μέχρι να γίνει εθνική ταυτότητα στο τέλος του 19ου αιώνα στις δυο χώρες, για τις οποίες η πορεία της δημιουργίας του Έθνους-Κράτους γίνεται περίπου στην ίδια εποχή και οι οποίες αποτελούν μέρος του ίδιου φαντασιακού κόσμου, κατά την γνώμη των Ευρωπαίων. Σήμερα με την παγκοσμιοποίηση πολλές χώρες αρχίζουν να αναρρωτιούνται γύρω από την ταυτότητα τους, αλλά αυτό το πρόβλημα είναι παλαιό και το βρίσκουμε και στους προηγούμενους αιώνες. Σ’ αυτούς τους αιώνες η επαφή όλων των χώρων της Ευρώπης βελτιώνεται και αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί οι ταυτότητες είναι «πολιτισμικά προϊόντα». Δηλαδή, είναι δημιουγίες μίας συγκεκριμένης εποχής. Έτσι, η γνωριμία των διαφορετικών ομάδων ανθρώπων είναι μία ανάγκη, γιατί αυτές οι μονάδες λειτουργούν ως ο «Άλλος», ένας Άλλος διαφορετικός για «εμάς».
Όπως εξηγεί η Ισπανίδα ερευνήτρια στην διατριβή της, «η Ιαπωνία θα είναι Άπω Ανατολή και η Ελλάδα θα είναι η «Άπω Δύση» της «Ανατολής». Βέβαιως, αυτή ιδέα είναι μια δυτική δημιουργία, αλλά αυτές οι δυο χώρες έχουν στοιχεία και προβλήματα που είναι τα ίδια. Έτσι, όταν οι δυο χώρες γίνονται Έθνη-Κράτη τα προβλήματα, για τα οποία ενδιαφέρονταν οι λόγιοι στον 18ο και τον 19ο αιώνα, αι. γίνονται πολύ σημαντικά για να δημιουργηθεί η εθνική ταυτότητα. Για παράδειγμα στο πλαισίο της γλώσσας βρίσκουμε το πολύ σοβαρό πρόβλημα της ύπαρξης των διαφορετικών «γλωσσών» μέσα στην ίδια χώρα, στο πλαισίο της ιστορίας το πρόβλημα της δημιουργίας της εθνικής ιστορίας, στο πλαισίο της θρησκείας το πρόβλημα των σχέσεων μεταξύ της κυβέρνησης και των θρησκευτικών ομάδων ή αντιδράσεων...
Εντοπίζουμε επίσης, τον ρόλο των ξένων πολιτισμικών στοιχείων στην ιστορία της Ελλάδας και της Ιαπωνίας και οι απαντήσεις γι’αυτά τα προβλήματα μερικές φορές είναι περίπου οι ίδιες. Έτσι οι δυο χώρες δημιουργούν νέα κράτη με τα δυτικά μοντέλα, αλλά αυτά δεν είναι ακριβώς ούτε δυτικά, αλλά ούτε ανατολικά. Βεβαίως υπάρχουν και διαφορές σε όλα τα επίπεδα (στο ιστορικό, το κοινωνικό, το πολιτισμικό κλπ.). Αυτές οι διαφορές αποτελούν μια σημαντική πλευρά της ερευνάς μου. Νομίζω ότι μια έρευνα όπως η δική μου δεν μπορεί να είναι πλήρης, χωρίς τη διαμονή στις προς μελέτη χώρες. Γι’αυτό σας ευχαριστώ με όλη την καρδιά μου που κάνατε τη διαμονή μου ευχάριστη», θα μας πει πολύ ευγενικά.
Στην Ελλάδα η Μαρία Ευγενία Ντε Λα Νουζ θα παραμείνει μέχρι τα μέσα Ιουνίου και μετά θα προγραμματίσει το ταξίδι της στην Ιαπωνία αν και η έκκληση ραδιενέργειας στην χώρα μετά το καταστροφικό τσουνάμι, την προβληματίζει. Η έρευνα όμως δεν σταματά.
Η ίδια είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ τεσσάρων κρατών, όπως η Ισπανία, η Γαλλία, η Ελλάδα και η Ιαπωνία. Η Ισπανίδα ερευνήτρια στο Γαλλικό πανεπιστήμιο απ’ όπου μας ήλθε, ερευνά τη δημιουργία της εθνικής ταυτότητας στην Ελλλάδα και στην Ιαπωνία στον 18ο και 19ο αιώνα. Η Μαρία Ευγενία Ντε Λα Νουζ πραγματοποιεί την έρευνα στα πλαίσια της διατριβής, που κάνει εδώ και τρία χρόνια στο Pανεπιστήμιο Michel de Montaigne Bordeaux 3 στο Bordeaux (Γαλλία). Για να φέρει εις πέρας την έρευνά της, εκτός από τη Γαλλία και την αναζήτηση εκεί στοιχείων και βιβλιογραφικών πηγών, ήταν πολύ σημαντικό να επισκεφθεί την Ελλάδα και την Ιαπωνία. Γι’αυτό ζήτησε μια υποτροφία για την Ελλάδα και έγινε δεκτή από το Δημοκρίτειο Pανεπιστήμιο Θράκης, που την φιλοξενεί για περίπου έξι μήνες.
Στην Κομοτηνή η νεαρή ερευνήτρια βρήκε πρόσφορο έδαφος για τη συνέχιση της διατριβής στο δύσκολο αυτό θέμα που επέλεξε, αλλά, όπως παραδέχεται αυτή η περιπλοκότητα είναι που το κάνει πιο ενδιαφέρον. Μιλά πολύ σωστά ελληνικά, γεγονός που έκανε πιο εύκολη τη διαμονή της στην πόλη μας και φυσικά την επικοινωνία της με το «Χ». Αμέσως προσαρμόστηκε στην Κομοτηνή. «Μου αρέσουν οι μικρές πόλεις γιατί είναι εύκολη η ζωή σε αυτές. Έτσι είναι η Κομοτηνή. Μπορείς να περπατήσεις στις γειτονιές, στη φύση, να γνωρίσεις τους ανθρώπους». Στην προσαρμογή της βέβαια βοήθησαν σημαντικά οι καθηγητές και το προσωπικό τμημάτων του ΔΠΘ. Η ίδια αναφέρει ότι η έρευνα δεν θα ήταν εφικτή χωρίς της βοήθεια των καθηγητών του Tμήματος της Ελληνικής Φιλολογίας και κυρίως της Β. Κοντογιάννη και του Ν. Μαυρέλου και του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας, του Κ. Χατζόπουλου, του Β. Δαλκαβούκη, του Μ. Βαρβούνη και της Ε. Βόγλη, ενώ καταλυτική ήταν και η συμβολή των υπαλλήλων της βιβλιοθήκης στην αναζήτηση στοιχείων.
Με την έρευνά της η Μαρία Ευγενία Ντε Λα Νουζ προσπαθεί να δείξει πώς η πολιτισμική ταυτότητα του 18ου αιώνα αλλάζει σιγά-σιγά μέχρι να γίνει εθνική ταυτότητα στο τέλος του 19ου αιώνα στις δυο χώρες, για τις οποίες η πορεία της δημιουργίας του Έθνους-Κράτους γίνεται περίπου στην ίδια εποχή και οι οποίες αποτελούν μέρος του ίδιου φαντασιακού κόσμου, κατά την γνώμη των Ευρωπαίων. Σήμερα με την παγκοσμιοποίηση πολλές χώρες αρχίζουν να αναρρωτιούνται γύρω από την ταυτότητα τους, αλλά αυτό το πρόβλημα είναι παλαιό και το βρίσκουμε και στους προηγούμενους αιώνες. Σ’ αυτούς τους αιώνες η επαφή όλων των χώρων της Ευρώπης βελτιώνεται και αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί οι ταυτότητες είναι «πολιτισμικά προϊόντα». Δηλαδή, είναι δημιουγίες μίας συγκεκριμένης εποχής. Έτσι, η γνωριμία των διαφορετικών ομάδων ανθρώπων είναι μία ανάγκη, γιατί αυτές οι μονάδες λειτουργούν ως ο «Άλλος», ένας Άλλος διαφορετικός για «εμάς».
Όπως εξηγεί η Ισπανίδα ερευνήτρια στην διατριβή της, «η Ιαπωνία θα είναι Άπω Ανατολή και η Ελλάδα θα είναι η «Άπω Δύση» της «Ανατολής». Βέβαιως, αυτή ιδέα είναι μια δυτική δημιουργία, αλλά αυτές οι δυο χώρες έχουν στοιχεία και προβλήματα που είναι τα ίδια. Έτσι, όταν οι δυο χώρες γίνονται Έθνη-Κράτη τα προβλήματα, για τα οποία ενδιαφέρονταν οι λόγιοι στον 18ο και τον 19ο αιώνα, αι. γίνονται πολύ σημαντικά για να δημιουργηθεί η εθνική ταυτότητα. Για παράδειγμα στο πλαισίο της γλώσσας βρίσκουμε το πολύ σοβαρό πρόβλημα της ύπαρξης των διαφορετικών «γλωσσών» μέσα στην ίδια χώρα, στο πλαισίο της ιστορίας το πρόβλημα της δημιουργίας της εθνικής ιστορίας, στο πλαισίο της θρησκείας το πρόβλημα των σχέσεων μεταξύ της κυβέρνησης και των θρησκευτικών ομάδων ή αντιδράσεων...
Εντοπίζουμε επίσης, τον ρόλο των ξένων πολιτισμικών στοιχείων στην ιστορία της Ελλάδας και της Ιαπωνίας και οι απαντήσεις γι’αυτά τα προβλήματα μερικές φορές είναι περίπου οι ίδιες. Έτσι οι δυο χώρες δημιουργούν νέα κράτη με τα δυτικά μοντέλα, αλλά αυτά δεν είναι ακριβώς ούτε δυτικά, αλλά ούτε ανατολικά. Βεβαίως υπάρχουν και διαφορές σε όλα τα επίπεδα (στο ιστορικό, το κοινωνικό, το πολιτισμικό κλπ.). Αυτές οι διαφορές αποτελούν μια σημαντική πλευρά της ερευνάς μου. Νομίζω ότι μια έρευνα όπως η δική μου δεν μπορεί να είναι πλήρης, χωρίς τη διαμονή στις προς μελέτη χώρες. Γι’αυτό σας ευχαριστώ με όλη την καρδιά μου που κάνατε τη διαμονή μου ευχάριστη», θα μας πει πολύ ευγενικά.
Στην Ελλάδα η Μαρία Ευγενία Ντε Λα Νουζ θα παραμείνει μέχρι τα μέσα Ιουνίου και μετά θα προγραμματίσει το ταξίδι της στην Ιαπωνία αν και η έκκληση ραδιενέργειας στην χώρα μετά το καταστροφικό τσουνάμι, την προβληματίζει. Η έρευνα όμως δεν σταματά.
Ακολουθήστε το xronos.gr στο Google News
