Νάνος Βαλαωρίτης Η καθαρότητα του βλέμματος

Δεν ξέρω πως έγινε. Κάπου δυο χρόνια πριν. Κάτι έγραψα στο facebook, κάτι απάντησε, τώρα σε προσέχω μου είπε, πες μου τι γράφεις. Τι να πω εγώ, μούγκα. Τι να πει κανείς σε έναν ζωντανό θρύλο; Σ’ έναν άνθρωπο μπροστά και πέρα από την εποχή του. Όταν ξέρεις πως συναναστράφηκε τους μεγαλύτερους ποιητές της Ελλάδας και του εξωτερικού, ότι δίδασκε δημιουργική γραφή σε πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο από το 68, όταν έχεις διαβάσει ποιήματά του, κείμενά του και καταλαβαίνεις πολύ καλά τι εννοεί όταν λέει πως δεν του αρέσουν οι σύγχρονοι έλληνες ποιητές και η εσωστρέφειά τους.

Λίγες μέρες μετά, φτάνει το μήνυμα. Μένω στην τάδε οδό στο Κολωνάκι. Σε περιμένω αυτή την ημερομηνία, αυτήν την ώρα. Στήλη άλατος εγώ. Σας ευχαριστώ θερμά για το κάλεσμα, αλλά ξέρετε είμαι από την Κομοτηνή. Θα βρίσκομαι ωστόσο στην πόλη σας την επόμενη βδομάδα για δουλειά. Αν ισχύει η πρόταση, θα μου δίνατε μεγάλη χαρά. Σας περιμένω είπε και ένιωσα την τύχη με το μέρος μου.

Χτύπησα την πόρτα και το χέρι μου έτρεμε. Μου άνοιξε η οικονόμος και αμέσως μετά με υποδέχτηκε η κόρη του. Λιγομίλητη και κάπως αυστηρή. Με κοίταζε σαν να αναρωτιόταν τι δουλειά είχα σπίτι τους και μεταξύ μας, δεν την αδικώ. Ο κύριος Βαλαωρίτης, ρώτησα και μου έδειξε με το χέρι να περάσω. Τα παντζούρια ήταν κατεβασμένα κι αν θυμάμαι καλά δεν υπήρχαν κουρτίνες. Τα έπιπλα ήταν παλιά, κλασικά και φινετσάτα με τεράστιες ντάνες βιβλίων ακουμπισμένες εδώ κι εκεί. Η περιήγηση εντός της οικίας, θα ήταν η χαρά για κάθε βιβλιόφιλο.

Μου φάνηκε καταβεβλημένος όταν τον είδα. Κάθονταν στο καροτσάκι του και διάβαζε την Ιλιάδα στα Γαλλικά. Μιλάτε Γαλλικά, με ρώτησε. Μπα, δεν έχω ιδέα. Αγγλικά; Αρκετά καλά. Διαβάζετε; Γράφετε στα Αγγλικά; Όχι με ευκολία. Κακώς. Μόλις επιστρέψετε, φροντίστε να τα βελτιώσετε. Κάθισα δίπλα του, με ρώτησε αν ήθελα κάτι να πιω. Μιλήσαμε για την Κομοτηνή. Τον ενδιέφερε έντονα η σχέση μας με τους μουσουλμάνους, είχε ξεκάθαρη πολιτική και κοινωνική θέση για όλα. Μιλήσαμε και για την Αθήνα. Το κέντρο, τους ανθρώπους, τις αλλοιώσεις. Μιλούσε για την Ελλάδα. Δεν ήθελε να μιλήσει για το παρελθόν, άλλωστε δεν προσπάθησα να τον κρατήσω εκεί. Μιλήσαμε όμως για ποίηση. Και δημιουργική γραφή. Και κάθε τόσο σκεφτόμουν πόσο σπουδαίος άνθρωπος είναι, κι άραγε πώς θα ήταν κάποια χρόνια πριν. Εδώ ίσως και να έμπαινε ένας κάποιος άτυπος ρατσισμός για την τέταρτη ηλικία.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον τρόπο που με κοίταζε τα πρώτα λεπτά. Το βλέμμα του ήταν καθαρό, κοφτερό σαν λεπίδα. Είμαι βέβαιη πως σκεφτόμασταν τα ίδια πράγματα. Αυτός αναρωτιόταν αν μου κόβει, συμπεριφερόμουν λίγο ανόητα κι αμήχανα ειν η αλήθεια, κι εγώ αναρωτιόμουν ακριβώς το ίδιο. Πόση οξύνοια μπορεί να χει ένας άνθρωπος σ αυτή την ηλικία. Όχι πως το είχε ανάγκη, αλλά το τεστ μου το πέρασε. Ελπίζω να πέρασα κι εγώ το δικό του. Δεν θα το μάθω ποτέ, μα θα μείνει για πάντα μέσα μου αυτή η συνάντηση, η άμεση επικοινωνία, τα όσα άκουσα και κυρίως, αυτά που αισθάνθηκα. Είμαι βέβαιη πια. Αυτοί, οι ξεχωριστοί άνθρωποι, ανήκουν στο πάνθεον των αθανάτων, δεν είναι σαν τους άλλους. Είναι μια άλλη πάστα. Μια άλλη φυλή που προχωρά μπροστά για να φωτίζει το δρόμο για εμάς, τους υπόλοιπους. 

Καλό του ταξίδι.

Σήμερα 21 Σεπτεμβρίου, θα πραγματοποιηθεί η κηδεία του ποιητή στο Α νεκροταφείο Αθηνών.