Μα κάνουν τόσο θόρυβο οι ανεμογεννήτριες;

Οι ανεμογεννήτριες έχουν κατηγορηθεί ότι βλάπτουν την υγεία διότι προκαλούν θόρυβο, υπόηχους, ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες και άλλα επιβλαβή φαινόμενα. Ότι «δε μπορούν να κοιμηθούν οι κάτοικοι των πλησιέστερων οικισμών, ότι η όχληση που θα προκληθεί θα είναι τεράστια, ότι θα ερημοποιηθούν οι οικισμοί!» ακόμη και απο εκλεγμένους τοπικούς άρχοντες.

Φυσικά όπως θα αποδείξουμε πιο κάτω όλα αυτά είναι μυθεύματα χωρίς ίχνος αλήθειας.

Οι ανεμογεννήτριες είναι πλήρως συμβατές με τον άνθρωπο, καθώς και με το αστικό και οικιστικό περιβάλλον. Για παράδειγμα, ανεμογεννήτριες υπάρχουν μέσα στον αστικό ιστό του Άμστερνταμ, του Αμβούργου, της Βοστώνης, του Τορόντο, στο London Eye σε απόσταση μόλις 10 μίλια από το City και σε άλλες ανεπτυγμένες πόλεις.

Η διεθνής βιβλιογραφία δεν δικαιολογεί καμία τέτοια ανησυχία.

Ενδεικτικά, το Εθνικό Συμβούλιο Υγείας και Ιατρικής Έρευνας της Κυβέρνησης της Αυστραλίας (National Health and Medical Research Council -NHMRC) εξέδωσε τον Ιούλιο του 2010 Δημόσια Δήλωση με θέμα «Ανεμογεννήτριες και Υγεία» στην οποία, έπειτα από εξέταση όλης της διεθνούς επιστημονικής βιβλιογραφίας, συμπεραίνει ότι «Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει δημοσιευμένη επιστημονική τεκμηρίωση που να συνδέει ευθέως τις ανεμογεννήτριες με αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία».

Ακόμη ένα παράδειγμα είναι η ερευνητική εργασία με θέμα «Wind Turbines and Health A Critical Review of the Scientific Literature» (Ανεμογεννήτριες και Υγεία, μια κριτική επισκόπηση της επιστημονικής βιβλιογραφίας) η οποία καταλήγει ότι δεν υπάρχει επίπτωση στην υγεία των ανθρώπων από τις ανεμογεννήτριες [2].

Σε αυτό το άρθρο θα ασχοληθούμε με τον θόρυβο.
Ο παραγόμενος θόρυβος κατά τη λειτουργία ενός αιολικού πάρκου είναι κυρίως:

1. Aεροδυναμικός προερχόμενος από την περιστροφή των πτερυγίων

Ο αεροδυναμικός θόρυβος, δηλ. ο θόρυβος περιστροφής των πτερυγίων της ανεμογεννήτριας, καθώς περνούν μπροστά από τον πυλώνα της, εμφανίζεται κυρίως στα άκρα και στην πίσω πλευρά του πτερυγίου. Όσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα περιστροφής, τόσο μεγαλύτερος είναι και ο θόρυβος. Ωστόσο, ο αεροδυναμικός θόρυβος έχει περιοριστεί δραστικά κατά τη διάρκεια των 10 τελευταίων ετών, χάρις στη σημαντική βελτίωση του σχεδιασμού των πτερυγίων (ιδιαίτερα των άκρων και της πίσω πλευράς τους). Άλλωστε σε αυτές τις αποστάσεις, οποιοσδήποτε θόρυβος που κάνουν καλύπτεται από το φυσικό θόρυβο που κάνει ο ίδιος ο αέρας στα δέντρα και τη βλάστηση. Σε κάθε περίπτωση, οι ανεμογεννήτριες απαιτείται να ικανοποιήσουν αυστηρές προδιαγραφές εκπομπών θορύβου.

2. Μηχανικός θόρυβος προερχόμενος από τον πολλαπλασιαστή στροφών της ανεμογεννήτριας και από τη γεννήτρια. Ο μηχανικός θόρυβος έχει ουσιαστικά εξαλειφθεί από τις σύγχρονες ανεμογεννήτριες. Το γεγονός αυτό οφείλεται στη βελτίωση του μηχανολογικού σχεδιασμού,ο οποίος δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην αποφυγή των κραδασμών.

Η ηχητική διάδοση στις Α/Γ αντιμετωπίζεται διαφορετικά, ανάλογα με την ιδιομορφία της πηγής. Γενικά, ισχύει ότι σε μια σημειακή ακίνητη πηγή η διάδοση ακολουθεί μια μείωση 6 dB, για κάθε διπλασιασμό τηςαπόστασης πηγής – δέκτη.

Έχει αποδειχθεί διεθνώς ότι ο θόρυβος που προκαλούν οι ανεμογεννήτριες σε συνθήκες λειτουργίας (ταχύτητες ανέμου>4m/s) στο ανοικτό περιβάλλον, αναμιγνύεται με το θόρυβο του περιβάλλοντος χώρου (θόρυβος ανέμου, θρόισμα των φυλλωμάτων των δένδρων κλπ) και, επομένως, μειώνεται η όποιαδυσμενής αντίληψη προκαλείται από την πηγή και μόνο, που προκαλεί το θόρυβο. Σε κατάσταση νηνεμίας και σε ταχύτητες ανέμου <4 m/s δεν προκαλείται κανένας θόρυβος, αφού οι ανεμογεννήτριες παύουν τη λειτουργία τους.

Αντίθετα, σε μεγάλες ταχύτητες ανέμου (> 8m/s) ο θόρυβος του περιβάλλοντος υπερκαλύπτει τοθόρυβο των ανεμογεννητριών. Παρατίθεται το παρακάτω σχήμα.

Σύγκριση  θορύβου α/γ και περιβαλλοντικού θορύβου σε ταχύτητα ανέμου σε 10m ύψος [2].

Το όριο πόνου του ανθρώπινου αυτιού είναι τα 140 dB (A) και αντιπροσωπεύει τον παραγόμενο θόρυβο κατάτην απογείωση ενός μαχητικού αεροσκάφους (jet) με τη χρήση μετακαυστήρα, σε απόσταση μικρότερη των 100 μέτρων. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται μερικές ενδεικτικές τιμές θορύβου από διάφορες πηγές, για να γίνει αντιληπτή η κλιμάκωση των διαφόρων θορύβων.

Οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες έχουν εξελιχθεί πλέον σε σχεδόν αθόρυβες μηχανές.
 

Σε αποστάσεις μεγαλύτερες των 200 μέτρων, ο θόρυβος περιστροφής των πτερυγίων συνήθως καλύπτεται πλήρως από το θόρυβο του ανέμου μέσα στα φύλλα των δέντρων και των θάμνων. Σε απόσταση 300 μέτρων, μια σύγχρονη ανεμογεννήτρια δεν ακούγεται περισσότερο από το ψυγείο στην κουζίνα.

Πάντως, αυτοί που επισκέπτονται αιολικά πάρκα, έχοντας διαβάσει δημοσιεύματα με υπερβολές στο θέμα αυτό, μένουν συχνά έκπληκτοι από το πόσο αθόρυβες είναι οι ανεμογεννήτριες. Η αλήθεια είναι ότι μπορείς να συζητήσεις ακριβώς κάτω από μια ανεμογεννήτρια, χωρίς να χρειάζεται να υψώσεις τη φωνή σου.

Οι ανεμογεννήτριες οφείλουν να πληρούν αυστηρές προδιαγραφές εκπομπών θορύβουκαι στη φάση της ΜΠΕ (Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων) πραγματοποιείται πλήρης μελέτη διάδοσης θορύβου του αιολικού πάρκου. Εκτιμάται η στάθμη θορύβου γύρω απο το αιολικό πάρκο (εξαγωγή ισοθορυβικών καμπυλών) αλλά και στους πλησιέστερους οικισμούς.

Μάλιστα, μια ανεμογεννήτρια σε απόσταση 200mείναι πιο αθόρυβη (περί τα 45 dBA) από μια χαμηλόφωνη συνομιλία (60 dBA).

Η ελάχιστη απόσταση των 500m απο τις α/γ και το όριο των 45dB(A) που ορίζει η νομοθεσία υπερκαλύπτει τη διάδοση θορύβου και δεν υπάρχει ουσιαστικά καμία έκθεση σε θόρυβο των κατοίκων, όταν σε απόσταση 200m απο το αιολικό πάρκο η στάθμη θορύβου είναι 45dB(A).

Οι ανεμογεννήτριες είναι γενικά μηχανές αθόρυβες, οι οποίες δεν προκαλούν ηχητική ρύπανση και ενόχληση στους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής. Ο αεροδυναμικός θόρυβος ο οποίος δημιουργείται λόγω τωνστρεφόμενων πτερυγίων της μηχανής είναι ιδιαίτερα χαμηλός και, σε καμία περίπτωση, δεν μπορεί να συγκριθείμε τη στάθμη θορύβου αντίστοιχων συμβατικών σταθμών παραγωγής ενέργειας.

Από τεχνολογικές μελέτεςπου έχουν διεξαχθεί από εκπαιδευτικά ιδρύματα και οργανισμούς (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ΚέντροΑνανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, Υπουργείο Ενέργειας της Δανίας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής κ.λ.π.) προκύπτει ότι η στάθμη θορύβουμιας σύγχρονης ανεμογεννήτριας μέσου μεγέθους δεν ξεπερνάει τα 45 dB (A) σε ακτίνα 200 μέτρων.

Καλύτερη απόδειξη, δε, είναι πάντα η εμπειρία του ήχου που μπορεί να έχει ο ίδιος ο άνθρωπος ευρισκόμενος κάτω από μια ανεμογεννήτρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι είναι απολύτως δυνατό να σταθεί κάποιος κάτω απόμια ανεμογεννήτρια και να έχει μια κανονική συζήτηση, χωρίς αύξηση της έντασης της φωνής.

Βιβλιογραφία:
1. Wind Health Impacts Dismissed in Court, Energy and Policy Institute, August 2014 https://www.energyandpolicy.org/wind-health-impacts-dismissed-in-court/ [πρόσβαση 15 Απριλίου 2020]. H μελέτη περιλαμβάνει μια ενδιαφέρουσα καταγραφή 49 νομικών υποθέσεων παγκοσμίως όπου προβλήθηκαν σχετικά επιχειρήματα και απορρίφθηκαν στις 48. Περιλαμβάνει επίσης αξιολόγηση των «ειδικών» που χρησιμοποιήθηκαν ως μάρτυρες για να υποστηρίξουν ότι η αιολική ενέργεια επιδρά στην υγεία και της μίας μοναδικής υπόθεσης που έκρινε διαφορετικά. 

Όπως σημειώνεται στην εισαγωγή, το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο. Από τον 19ο αιώνα τα τηλέφωνα, οι σιδηρόδρομοι και οι ηλεκτρικοί λαμπτήρες είχαν κατηγορηθεί από «ειδικούς» ότι προκαλούν επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων. 

https://d3n8a8pro7vhmx.cloudfront.net/energyandpolicy/pages/170/attachments/original/1408391830/Wind-Health-Impacts-Dismissed-in-Court-Energy-and-Policy-Institute.pdf?1408391830 [πρόσβαση 15 Απριλίου 2020]. 

Βλ. και https://www.huffpost.com/entry/wind-health-impacts-dismi_b_5680311?guccounter=1 [πρόσβαση 15 Απριλίου 2020].

2. Klug H (2005) A review of wind turbine noise. Proccedings of First International Conference on Wind Turbine Noise, Berlin, Germany, 17–18 October.

*Ενεργειακός Μηχανικός, MSc, MA, MBA, 

επισκέπτης καθηγητής Τμήματος Μηχ/γων 

Μηχανικών Παν. Δυτ. Αττικής