Μία στήλη για την ταινία πέρα από το θέαμα. Μεγάλοι σκηνοθέτες, σπουδαίοι ηθοποιοί, βραβεία, ατάκες και παραλειπόμενα. Γιατί ο κινηματογράφος δεν είναι μόνο ότι βλέπουμε στην οθόνη? Γράφει η Δανάη Παπαχριστοπούλου
Η ταινία δεν είχε ιδιαίτερη επιτυχία κατά το έτος της κυκλοφορίας της, όμως, αργότερα αναγνωρίστηκε ως μία από τις αρτιότερες ταινίες του Χίτσκοκ –αν όχι η πλέον άρτια-, και βρίσκει σχεδόν πάντα μια θέση στις λίστες με τις καλύτερες ταινίες, που διαμορφώνουν κατά καιρούς περιοδικά, ιστοσελίδες και ινστιτούτα κινηματογράφου.
Αν θέλαμε να περιγράψουμε ή να ορίσουμε το είδος της ταινίας αυτής θα χρησιμοποιούσαμε σίγουρα λέξεις όπως μυστήριο, έρωτας και …ζαλάδα! Είναι σαφώς μία ιστορία μυστηρίου ? όπως και όλες του Άλφρεντ Χίτσκοκ-, καθώς στο μεγαλύτερο μέρος του έργου προσπαθούμε να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει με την ξανθιά πρωταγωνίστρια, Μαντλίν. Η περίεργη και ανεξήγητη συμπεριφορά της αλλά και οι συνεχείς ανατροπές της υπόθεσης, διατηρούν το ενδιαφέρον του θεατή αμείωτο και αυξάνουν τη δραματική πλοκή.
«Πιστεύεις ότι κάποιος από το παρελθόν, κάποιος νεκρός, μπορεί να εισέλθει και να καταλάβει ένα ζωντανό ον;»
Το ερωτικό στοιχείο είναι επίσης διάχυτο καθ’ όλη τη διάρκεια της, όπου ο ήρωας, Σκότι, μαγεύεται από την ομορφιά της νεαρής κοπέλας και προσπαθεί να καταλάβει τι της συμβαίνει και να τη βοηθήσει. Δένεται μαζί της, την ερωτεύεται και εμείς ως θεατές παρακολουθούμε τα συναισθήματα και τις εξωτερικές αντιδράσεις του στα διάφορα που συμβαίνουν.
Ο ίλιγγος του Σκότι παίζει πολύ κεντρικό ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής, γι? αυτό άλλωστε και το όνομα στην ταινία. Ο Χίτσκοκ θέλοντας να αποτυπώσει έντονα το πρόβλημα που βασανίζει τον πρωταγωνιστή χρησιμοποιεί διάφορες τεχνικές μεθόδους, πρωτόγνωρες και πολύ εξελιγμένες για την εποχή. Χαρακτηριστικές είναι οι σκηνές που αποτυπώνουν αυτό το αίσθημα ζαλάδας με το «κόντρα ζουμ» και τα όνειρα του Σκότι. Με την ιδιαίτερη χρησιμοποίηση της κάμερας και τη μουσική που επενδύει τα πλάνα αυτά, επιτυγχάνεται το πάντα επιδιωκόμενο από τον σκηνοθέτη σασπένς και προκαλείται και στο θεατή ο ίλιγγος από τον οποίο υποφέρει ο πρωταγωνιστής.
Ίσως τελικά, οι ριζοσπαστικές τεχνικά κινήσεις του να ήταν αυτές που του στέρησαν την επιτυχία τότε, καθώς είναι πολύ πιθανό να ξένισαν τους τότε θεατές, είναι σίγουρο, όμως, ότι αυτές είναι που χάρισαν στην ταινία μια ξεχωριστή θέση στη φιλμογραφία του σκηνοθέτη και την ανέδειξαν ως ένα από τα αριστουργήματα του κινηματογράφου.
Υπόθεση:
Ο υψοφοβικός αστυνομικός Τζον «Σκότι» Φέργκιουσον (Τζέιμς Στιούαρτ) αποφασίζει να αποσυρθεί από την ενεργό δράση μετά από το θάνατο συναδέλφου του κατά τη διάρκεια καταδίωξης, για τον οποίο κατηγορεί τον εαυτό του. Λίγους μήνες μετά, ένας φίλος από τα παλιά του ζητάει να προστατέψει τη σύζυγό του Μαντλίν (Κιμ Νόβακ), η οποία έχει ψυχικές διαταραχές ?πιστεύει ότι έχει καταληφθεί από κάποια νεκρή πρόγονό της- και τάσεις αυτοκτονίας. Ο αστυνομικός δέχεται να βοηθήσει, όμως, όλα περιπλέκονται όταν ερωτεύεται τη νεαρή κοπέλα.
Άλφρεντ Χίτσκοκ: (1899- 1980) Βρετανός σκηνοθέτης, που θεωρείται ο «μετρ του σασπένς». Μεγάλωσε στην Αγγλία, αλλά γύρισε τις περισσότερες ταινίες του στην Αμερική. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες όλων των εποχών και το έργο του έχει επηρεάσει πολλούς μεταγενέστερους κινηματογραφιστές. Μία παράδοση στις ταινίες του, είναι να κάνει ένα ολιγόλεπτο «πέρασμα» (cameo) από αυτές, σαν κομπάρσος. Γύρισε συνολικά 57 ταινίες μεγάλου μήκους, μεταξύ των οποίων: Σιωπηλός Μάρτυρας (1954), Δεσμώτης του ιλίγγου (1958), Στη σκιά των τεσσάρων γιγάντων (1959), Ψυχώ (1960), Προτάθηκε για 6 Όσκαρ σκηνοθεσίας, αλλά δεν κέρδισε κανένα.
Πληροφορίες
Σκηνοθεσία: Άλφρεντ Χίτσκοκ
Σενάριο: Άλεκ Κόπελ, Σάμιουελ Τέιλορ
Πρωταγωνιστές: Τζέιμς Στιούαρτ, Κιμ Νόβακ, Μπάρμπαρα Μπελ Γκέντες
Έτος Παραγωγής: 1958
Βραβεία
Ήταν υποψήφιο για δύο Όσκαρ:
• Καλύτερου Ήχου
? Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης
Παραλειπόμενα
Ψηφίστηκε στη ένατη καλύτερη ταινία όλων ων εποχών από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου.
Ο Χίτσκοκ κάνει το παραδοσιακό του «πέρασμα» (cameo) στο 11ο λεπτό, φορώντας ένα γκρι σακάκι και κρατώντας μια θήκη μουσικού οργάνου.
Δεν ήταν διαθέσιμο για πολλές δεκαετίες, καθώς ο Χίτσκοκ αγόρασε τα δικαιώματα και τα άφησε ως κληρονομιά στην κόρη του. Ανήκε στα γνωστά ως «Τα χαμένα πέντε έργα του Χίτσκοκ». Τα υπόλοιπα ήταν: Η θηλιά, Ο άνθρωπος που γνώριζε πολλά, Πρόβλημα με το Χάρι, Σιωπηλός Μάρτυρας.
Απογοητευμένος από την εμπορική αποτυχία του έργου, ο Χίτσκοκ κατηγόρησε τον Τζέιμς Στιούαρτ, επειδή «έδειχνε πολύ μεγάλος» για να προσελκύσει το κοινό. Δεν ξαναδούλεψε ποτέ μαζί του, αν και ως τότε ήταν ένας από τους αγαπημένους του συνεργάτες.
Αν θέλαμε να περιγράψουμε ή να ορίσουμε το είδος της ταινίας αυτής θα χρησιμοποιούσαμε σίγουρα λέξεις όπως μυστήριο, έρωτας και …ζαλάδα! Είναι σαφώς μία ιστορία μυστηρίου ? όπως και όλες του Άλφρεντ Χίτσκοκ-, καθώς στο μεγαλύτερο μέρος του έργου προσπαθούμε να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει με την ξανθιά πρωταγωνίστρια, Μαντλίν. Η περίεργη και ανεξήγητη συμπεριφορά της αλλά και οι συνεχείς ανατροπές της υπόθεσης, διατηρούν το ενδιαφέρον του θεατή αμείωτο και αυξάνουν τη δραματική πλοκή.
Το ερωτικό στοιχείο είναι επίσης διάχυτο καθ’ όλη τη διάρκεια της, όπου ο ήρωας, Σκότι, μαγεύεται από την ομορφιά της νεαρής κοπέλας και προσπαθεί να καταλάβει τι της συμβαίνει και να τη βοηθήσει. Δένεται μαζί της, την ερωτεύεται και εμείς ως θεατές παρακολουθούμε τα συναισθήματα και τις εξωτερικές αντιδράσεις του στα διάφορα που συμβαίνουν.
Ο ίλιγγος του Σκότι παίζει πολύ κεντρικό ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής, γι? αυτό άλλωστε και το όνομα στην ταινία. Ο Χίτσκοκ θέλοντας να αποτυπώσει έντονα το πρόβλημα που βασανίζει τον πρωταγωνιστή χρησιμοποιεί διάφορες τεχνικές μεθόδους, πρωτόγνωρες και πολύ εξελιγμένες για την εποχή. Χαρακτηριστικές είναι οι σκηνές που αποτυπώνουν αυτό το αίσθημα ζαλάδας με το «κόντρα ζουμ» και τα όνειρα του Σκότι. Με την ιδιαίτερη χρησιμοποίηση της κάμερας και τη μουσική που επενδύει τα πλάνα αυτά, επιτυγχάνεται το πάντα επιδιωκόμενο από τον σκηνοθέτη σασπένς και προκαλείται και στο θεατή ο ίλιγγος από τον οποίο υποφέρει ο πρωταγωνιστής.
Ίσως τελικά, οι ριζοσπαστικές τεχνικά κινήσεις του να ήταν αυτές που του στέρησαν την επιτυχία τότε, καθώς είναι πολύ πιθανό να ξένισαν τους τότε θεατές, είναι σίγουρο, όμως, ότι αυτές είναι που χάρισαν στην ταινία μια ξεχωριστή θέση στη φιλμογραφία του σκηνοθέτη και την ανέδειξαν ως ένα από τα αριστουργήματα του κινηματογράφου.
Ο υψοφοβικός αστυνομικός Τζον «Σκότι» Φέργκιουσον (Τζέιμς Στιούαρτ) αποφασίζει να αποσυρθεί από την ενεργό δράση μετά από το θάνατο συναδέλφου του κατά τη διάρκεια καταδίωξης, για τον οποίο κατηγορεί τον εαυτό του. Λίγους μήνες μετά, ένας φίλος από τα παλιά του ζητάει να προστατέψει τη σύζυγό του Μαντλίν (Κιμ Νόβακ), η οποία έχει ψυχικές διαταραχές ?πιστεύει ότι έχει καταληφθεί από κάποια νεκρή πρόγονό της- και τάσεις αυτοκτονίας. Ο αστυνομικός δέχεται να βοηθήσει, όμως, όλα περιπλέκονται όταν ερωτεύεται τη νεαρή κοπέλα.
Πληροφορίες
Σκηνοθεσία: Άλφρεντ Χίτσκοκ
Σενάριο: Άλεκ Κόπελ, Σάμιουελ Τέιλορ
Πρωταγωνιστές: Τζέιμς Στιούαρτ, Κιμ Νόβακ, Μπάρμπαρα Μπελ Γκέντες
Έτος Παραγωγής: 1958
Βραβεία
Ήταν υποψήφιο για δύο Όσκαρ:
• Καλύτερου Ήχου
? Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης
Παραλειπόμενα
Ψηφίστηκε στη ένατη καλύτερη ταινία όλων ων εποχών από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου.
Ο Χίτσκοκ κάνει το παραδοσιακό του «πέρασμα» (cameo) στο 11ο λεπτό, φορώντας ένα γκρι σακάκι και κρατώντας μια θήκη μουσικού οργάνου.
Δεν ήταν διαθέσιμο για πολλές δεκαετίες, καθώς ο Χίτσκοκ αγόρασε τα δικαιώματα και τα άφησε ως κληρονομιά στην κόρη του. Ανήκε στα γνωστά ως «Τα χαμένα πέντε έργα του Χίτσκοκ». Τα υπόλοιπα ήταν: Η θηλιά, Ο άνθρωπος που γνώριζε πολλά, Πρόβλημα με το Χάρι, Σιωπηλός Μάρτυρας.
Απογοητευμένος από την εμπορική αποτυχία του έργου, ο Χίτσκοκ κατηγόρησε τον Τζέιμς Στιούαρτ, επειδή «έδειχνε πολύ μεγάλος» για να προσελκύσει το κοινό. Δεν ξαναδούλεψε ποτέ μαζί του, αν και ως τότε ήταν ένας από τους αγαπημένους του συνεργάτες.
Ακολουθήστε το xronos.gr στο Google News
